احساسات خلاف واقع، مانند گناه و شرم، رفتار انسان را در تلاقی دنیای اجتماعی و اخلاقی شکل می‌دهند. چنین احساساتی این امکان را برای افراد فراهم می‌سازند تا با اندیشیدن به آنچه می‌توانست رخ دهد در برابر آنچه رخ داده، انتخاب‌های خود را مورد سنجش قرار دهند. سپس، با تأمل در این‌که چگونه گزینه‌های دیگر می‌توانستند به نتایجی متفاوت ختم شوند، در پی اصلاح رفتار خود برمی‌آیند. در این مقاله چارچوبی منطقی برای صوری‌سازی این احساسات در حوزه هوش مصنوعی و سیستم‌های چندعاملی ارائه شده است. برای این منظور نحو و معناشناسی‌ای طراحی شده که رفتار یک عامل را به دانش، هنجارها و معیارهای ارزیابی او گره می‌زند و از این راه، احساساتی چون گناه و شرم را به خوبی بازسازی می‌کند. این پژوهش زمینه‌ای برای طراحی سیستم‌های هوشمندی فراهم می‌‌آورد که بتوانندپیچیدگی‌های انسانی و اصول اخلاقی جامعه‌ را .درک کرده و با آن‌ها همگام شوند